SORTOWNIA ODPADÓW KOMUNALNYCH - OBOWIĄZKI PRACODAWCY

SORTOWNIA ODPADÓW KOMUNALNYCH – ZAGROŻENIA BIOLOGICZNE, OBOWIĄZKI PRACODAWCY, ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ, PIERWSZA POMOC

Jednym z problemów współczesnych społeczeństw są odpady. Do odpadów komunalnych zaliczane są odpady powstające w gospodarstwach domowych, odpady z przemysłu i handlu. Według danych GUS ilość zebranych odpadów komunalnych w Polsce w 2021 roku wyniosła 13,7 mln ton, jest to więcej o 4,2% w porównaniu do roku 2020. Zdecydowaną większość z nich odebrano z gospodarstw domowych, bo 11,7 mln ton, co stanowi 85,5% wszystkich wytworzonych odpadów. W 2021 roku na jednego mieszkańca Polski przypadło średnio 358 kg zebranych odpadów komunalnych w 2020 roku średnio 342 kg, co oznacza wzrost o 16 kg w porównaniu z rokiem poprzednim. Tymczasem, jeśli spojrzeć na statystyki dotyczące ostatniej dekady, to w 2010 roku wartość tego wskaźnika wynosiła 263 kg, a w 2015 roku wzrosła do 283 kg. Statystyczny Europejczyk wytwarza natomiast około 500 kg odpadów komunalnych, przy czym wartość ta w zależności od państwa waha się od około 280 kg (Rumunia) do nawet 844 kg na mieszkańca (Dania). Z 13,7 mln ton odpadów komunalnych 5,4 mln ton zostało zebranych selektywnie (39%). To wzrost o 9,3% w stosunku do 2020 roku. Pomimo znacznego postępu w jakości i ilości selektywnej zbiórki jest to wynik daleki od zadowalającego. Dla przypomnienia, już w 2025 roku 55% odpadów komunalnych w Polsce powinno być przygotowanych do ponownego użycia i recyklingu. Skład odpadów jest zróżnicowany w zależności od źródła pochodzenia, przy czym odpady miejskie są bogate w materiały opakowaniowe wykonane z surowców naturalnych i syntetycznych (tektura, papier, drewno, szkło, puszki ze stali i aluminium, tworzywa sztuczne, tekstylia.), Odpady wiejskie charakteryzują się dużą zawartością materii organicznej, płynów i szlamów fekalnych, nawozów sztucznych, środków ochrony roślin, a także nieorganicznych odpadów glebowych i ziemnych.

Zagrożenia biologiczne podczas sortowania i segregacji odpadów komunalnych

Niesegregowane odpady komunalne są źródłem poważnych zagrożeń spowodowanych wieloma czynnikami, w tym czynnikami biologicznymi. Obecność w odpadach komunalnych substancji organicznych (resztki produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego i roślinnego, fekaliów, związków mineralnych) są doskonałą pożywką do namnażania się wirusów, bakterii, grzybów oraz pasożytów. Roznoszone są one w postaci aerozolu zawartego w pyle organicznym unoszącym się w pomieszczeniu sortowni, bioaerozolu organicznego unoszącego się w pomieszczeniu sortowni, pokrywają sortowane odpady.

Obowiązki pracodawcy

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2009 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy gospodarowaniu odpadami komunalnymi, pracownicy mający bezpośredni kontakt z odpadami komunalnymi powinni korzystać z oddzielnych pomieszczeń i urządzeń higieniczno-sanitarnych, takich jak szatnie przepustowe, umywalnie, pomieszczenia z natryskami, ustępy i jadalnie. Pracodawca musi zapewnić stosowanie przez pracownika przystępującego do wykonywania prac przy sortowaniu odpadami komunalnymi odpowiednich środków ochrony indywidualnej oraz odzieży.

Środki ochrony układu oddechowego

Dobór środków ochrony układu oddechowego należy rozpocząć od rozpoznania zagrożeń. Dobór ten nie jest łatwy ze względu na brak unormowań w zakresie normatywów higienicznych, a także odpowiednich zasad postępowania przy określaniu czasu bezpiecznego stosowania tych środków ochronnych. Z tego powodu opracowano wytyczne doboru klasy ochronnej filtrów i półmasek filtrujących stosowanych do ochrony przed bioaerozolem w zależności od wielkości cząstek i grupy ryzyka zawodowego:

dla bioaerozolu, którego cząstki mają wielkość powyżej 1 µm i zaliczany jest do 1 grupy ryzyka stosujemy półmaski o niskiej skuteczności – FFP1 lub filtry P1,
dla bioaerozolu, którego wielkość cząstek zawiera się w przedziale od 0,5 µm do 1 µm i zaliczany jest do 1 lub 2 grupy ryzyka – stosujemy półmaski o skuteczności – FFP2 lub filtry P2,
dla bioaerozolu, którego wielkość cząstek zawiera się w przedziale od 0,3 µm do 0,5 µm i zaliczany jest do 3 grupy ryzyka – stosujemy półmaski o najwyższej skuteczności – FFP3 lub filtry P3,
jeżeli mamy do czynienia z czynnikami biologicznymi zaliczanymi do grupy 4 ryzyka konieczne jest stosowanie sprzętu izolującego drogi oddechowe

Sprzęt ochrony oczu i twarzy

Do ochrony oczu i skóry twarzy przed czynnikami biologicznymi może być stosowany sprzęt ochronny w postaci osłon twarzy lub gogli. Sprzęt ten powinien spełniać wymogi ochrony przed czynnikami biologicznymi w postaci kropel lub rozbryzgów cieczy, pyłów oraz bioaerozoli. Gogle oraz osłony twarzy powinny też spełniać wymagania, dotyczące odporności na działanie środków dezynfekcyjnych, a ich konstrukcja powinna być pozbawiona elementów umożliwiających gromadzenie się aerozoli biologicznych. Podstawowym kryterium doboru sprzętu jest rodzaj występującego czynnika biologicznego.

Środki ochrony rąk

Głównym celem rękawic chroniących przed zagrożeniami biologicznymi w postaci drobnoustrojów i substancji przez nie wytwarzanych jest niedopuszczenie do kontaktu czynnika szkodliwego ze skórą, krwią i tkankami pracownika. Do ochrony rąk przed czynnikami biologicznymi na stanowiskach pracy w sortowniach odpadów komunalnych mogą być stosowane rękawice przeciwprzecięciowe Kategorii II zgodne z normą EN ISO 21420.

Odzież ochronna

Odzież ochronna ma na celu zabezpieczenie pracownika przed działaniem niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia czynników biologicznych występujących podczas pracy. Obok wykazywania się właściwościami ochronnymi, odzież ochronna powinna umożliwiać właściwe odprowadzenie ciepła i wilgoci na zewnątrz w celu zapewnienia komfortu użytkowania. Podczas doboru odzieży należy wziąć pod uwagę: grupę zagrożenia, do której należy czynnik biologiczny, rodzaj wykonywanej czynności, natężenie czynnika biologicznego. W zależności od rodzaju zagrożeń odzież ochronna powinna być kategorii II lub III (UE 2016/425).

Co zrobić w przypadku skaleczenia?

Przemyć miejsce zranienia bieżącą wodą lub solą fizjologiczną. Osuszyć ranę sterylnym materiałem i założyć jałowy, wodoszczelny opatrunek. W przypadku ran silnie krwawiących założyć opatrunek uciskowy i skontaktować się z lekarzem. Przykład odpowiedniej apteczki poniżej.

Apteczka pierwszej pomocy Cederroth First Aid Station

Co zrobić w przypadku podrażnienia, lub tzw. zatarcia oka?

Delikatnie, lecz dokładnie przepłukać okolicę oka i worek spojówkowy czystą wodą lub lepiej specjalnie do tego przeznaczonej płukanki do oczu. Przykład poniżej.

Stacja do płukania oczu Cederroth

Wnioski

Narażenie na szkodliwe działanie czynników biologicznych występuje na wszystkich stanowiskach pracy związanych z sortowaniem odpadów komunalnych. Czynniki te mogą być przyczyną wystąpienia wielu chorób lub innych niekorzystnych skutków zdrowotnych. Obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie stosowania przez pracowników wykonujących prace przy sortowaniu odpadów komunalnych odpowiednich środków ochrony indywidualnej oraz odzieży. Jednak dobór środków ochrony indywidualnej oraz odzieży przed ich zakupem należy poprzedzić zidentyfikowaniem wszystkich zagrożeń występujących w środowisku pracy, wykonać pomiary środowiska pracy oraz dokonać oceny ryzyka zawodowego.