Odzież ochronna

W całej Unii Europejskiej od 1989r. zasady określające wymagania, jakie musiały spełniać środki ochrony indywidualnej, w tym odzież ochronna, narzucała Dyrektywa 89/686/EWG w sprawie środków ochrony indywidualnej (ŚOI) (certyfikaty badania typu WE i decyzje o zatwierdzeniu wydane na podstawie dyrektywy 89/686/EWG zachowują ważność do dnia 21 kwietnia 2023 r., chyba że ich ważność wygasa przed tą datą). Od 21 kwietnia 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/425 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie środków ochrony indywidualnej. Celem wprowadzenia nowego rozporządzenia UE była konieczność dostosowania prawa do nowych przepisów unijnych, a także zapewnienie lepszej ochrony użytkownikom środków ochrony indywidualnej (ŚOI), w tym odzieży ochronnej.

Rodzaje stanowisk pracy, przy których wymagane jest stosowanie odzieży ochronnej

Pracownicy pracujący w narażeniu na działanie wody, czynników chemicznych, pyłowych, mechanicznych i biologicznych oraz wysokiej i niskiej temperatury – stwarzające ryzyko dla ich zdrowia lub bezpieczeństwa, w tym:

• prace w narażeniu na działanie szkodliwych dla zdrowia substancji chemicznych i biologicznych oraz pyłów,
• prace w narażeniu na działanie substancji rakotwórczych,
• prace w kanałach ściekowych, rowach, podziemnych kryptach, studzienkach, cysternach, kadziach, zbiornikach lub innych podobnych miejscach – w narażeniu na kontakt z wilgotnymi lub mokrymi ściankami,
• prace na zewnątrz pomieszczeń – w narażeniu na deszcz lub chłód,
• prace w pomieszczeniach o bardzo niskiej temperaturze, w tym w chłodniach,
• przenoszenie ładunków o wysokiej temperaturze lub przebywanie w ich pobliżu oraz prace w wysokiej temperaturze,
• spawanie, kucie oraz odlewanie metali,
• prace stwarzające ryzyko zapalenia odzieży od płomienia, gorących odprysków metali lub żużla,
• prace w kontakcie z przedmiotami o szorstkich powierzchniach, ostrych krawędziach i inne stwarzające ryzyko urazu,
• oczyszczanie odlewów, piaskowanie albo śrutowanie wyrobów,
• prace narażające na zamoczenie ciała lub przesiąknięcie odzieży w wyniku stosowania wody, roztworów, kąpieli, mas ciekłych, olei, tłuszczów lub innych substancji płynnych, wilgotnych, oleistych lub tłustych,
• prace w narażeniu na zanieczyszczenie ciała substancjami podatnymi na gnicie lub zainfekowanymi albo odpadami, w tym w zakładach oczyszczania miasta, zakładach zajmujących się opróżnianiem szamb lub zbiorników na gnojówkę, w laboratoriach biologicznych, w ubojniach, rzeźniach, wytwórniach konserw mięsnych lub rybnych, zakładach przetwórstwa podrobów i wszelkie inne prace, przy których istnieje ryzyko podobnych zanieczyszczeń,
• prace, podczas których pracownicy muszą być dobrze widoczni, w tym wykonywane na torach kolejowych, w miejscach o wzmożonym ruchu pojazdów, w transporcie dołowym kopalń i w transporcie wewnątrzzakładowym,

muszą być wyposażeni w odzież ochronną.

Zgodnie z postanowieniami Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/425 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie środków ochrony indywidualnej w tym odzież ochronną klasyfikuje się wg kategorii zagrożeń, przed którymi mają chronić:

Kategoria I – odzież ochronna kategorii I chroni przed minimalnymi zagrożeniami, takimi jak:

• zabrudzenia nieszkodliwe dla zdrowia, np. środki czystości o słabym działaniu, których skutki są łatwo odwracalne (np. fartuchy robocze, kombinezony, ubrania drelichowe, koszule robocze),
• urazy mechaniczne o powierzchownych skutkach,
• kontakt z gorącymi powierzchniami o temperaturze nieprzekraczającej 50°C; (np. ubrania i fartuchy z tkanin niepalnych lub trudnopalnych),
• czynniki atmosferyczne, które nie mają charakteru ekstremalnego. (np. odzież ocieplana, odzież przeciwdeszczowa).

Jest to prosta odzież, której poziom skuteczności może ocenić sam użytkownik. Do tej grupy zalicza się odzież wcześniej zwaną roboczą oraz ubrania wykonane z impregnowanych tkanin (np. trudnopalnych, kwasoochronnych, pyłochłonnych). Odzież ta nie podlega procedurze oceny zgodności przez jednostki notyfikowane.

Kategoria II - odzież kategorii II chroni przed konkretnymi czynnikami, które nie stanowią zagrożenia dla zdrowia lub życia i nie powodują trwałego uszczerbku na zdrowiu. Do tej kategorii możemy zaliczyć odzież ochronną:

• dla spawaczy,
• chroniącą przed przecięciami (fartuchy antyprzecięciowe, odzież dla pracowników leśnych),
• ostrzegawczą wykorzystywaną na budowach, torach kolejowych, w miejscach o wzmożonym ruchu pojazdów, w transporcie dołowym kopalń i w transporcie wewnątrzzakładowym,
• odzież dla pracowników narażonych na kontakt z silnymi substancjami chemicznymi np. dla galwanizerów,

Kategoria III - obejmuje wysoce specjalistyczną odzież chroniącą przed czynnikami mogącymi spowodować najgroźniejsze następstwa dla użytkownika. Do tej grupy należy odzież:

• chroniąca przed niebezpiecznymi dla zdrowia substancjami i mieszaninami chemicznymi i biologicznymi - specjalistyczne kombinezony przeciwchemiczne, przeciw biologiczne,
• odzież chroniąca przed promieniowaniem jonizującym,
• odzież chroniąca przed płomieniem, temperaturą powyżej 100°C lub dużymi rozpryskami gorących substancji,
• odzież chroniąca przed niskimi temperaturami – poniżej 50°C,
• odzież przeznaczona do pracy pod wysokimi napięciami prądu elektrycznego,
• odzież chroniąca przed utonięciem,
• odzież chroniąca przed przecięciem przez przenośną pilarkę łańcuchową,
• odzież chroniąca przed strumieniem pod wysokim ciśnieniem,
• odzież chroniąca przed ranami postrzałowymi lub pchnięciem nożem.

Zasady znakowania odzieży ochronnej

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/425 wprowadza także nowe zasady znakowania środków ochrony indywidualnej, w tym odzieży ochronnej. Producenci zostali zobowiązani do oznaczania każdego egzemplarza wyrobu nazwą typu, numerem partii lub serii albo inną informacją umożliwiającą ich identyfikację. Co więcej, producenci powinni umieszczać na wyrobie, jego opakowaniu lub w dokumencie mu towarzyszącym swoją nazwę, zarejestrowaną nazwę handlową lub znak towarowy oraz jeden adres pocztowy, pod którym można się z nimi skontaktować. Importerzy środków ochrony indywidualnej także zostali zobowiązani do umieszczania na wyrobie, ewentualnie na jego opakowaniu lub w dokumencie towarzyszącym, swojej nazwy handlowej lub zarejestrowanego znaku towarowego oraz adresu pocztowego. W informacji od producenta powinno zostać umieszczone odwołanie do ww. rozporządzenia.
Dodatkowo na producentów został nałożony obowiązek dołączania instrukcji oraz danych wyrobu. Z kolei importer przed udostępnieniem wyrobu na rynku ma obowiązek sprawdzenia, czy danemu towarowi towarzyszą wymagane dokumenty i instrukcje.

Przykłady stosowanych znaków graficznych na odzieży ochronnej

	Odzież chroniąca przed wyładowaniami elektrostatycznymi
	Odzież chroniąca przed ciekłymi chemikaliami
	Odzież chroniąca przed zimnem
	Odzież chroniąca przed złą pogodą
	Odzież ostrzegawcza
	Odzież ochronna dla spawaczy
	Odzież ochronna przed czynnikami gorącymi
	Odzież ochronna - prace pod napięciem

Deklaracja zgodności UE

Każdy rodzaj odzieży ochronnej wprowadzany do sprzedaży musi spełniać wymagania systemu oceny zgodności, a więc musi zostać oznakowany znakiem CE, posiadać odpowiednią dokumentację techniczną, mieć wystawioną deklarację zgodności UE. Producenci są zobligowani do przeprowadzenia pełnej procedury oceny zgodności w oparciu o akty prawne i normatywne.

Deklaracja zgodności, zgodnie z rozporządzeniem 2016/425, powinna zostać dołączona do każdego egzemplarza odzieży ochronnej. Dopuszczalne jest podanie w instrukcji użytkowania adresu internetowego, pod którym można uzyskać dostęp do tego dokumentu. Dopuszcza się również, aby deklaracja zgodności mogła stanowić element instrukcji użytkowania. Producenci, upoważnieni przedstawiciele oraz importerzy powinni przechowywać deklarację zgodności UE do dyspozycji krajowych organów nadzoru rynku przez okres 10 lat po wprowadzeniu odzieży ochronnej do obrotu.